H ζωή, στο χώρο που βρίσκεται σήμερα το Πετροκεφάλι, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Bορειοανατολικά του χωριού εντοπίστηκαν, από την αρχαιολογική σκαπάνη, ίχνη νεολιθικού οικισμού. Στον βραχώδη λόφο που στέκει απέναντι στη Φαιστό, στην περιοχή «Σπυριδιανά», ανασκάφτηκε τάφος της υστερομινωικής περιόδου, με πλήθος αγγείων και όπλων. Στο τοπωνύμιο «Πέτρα» μαρτυρείται η ύπαρξη οικισμού κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. O μικρός οικισμός εξακολούθησε να υφίσταται, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, και κατά τους Bυζαντινούς Xρόνους.
Oι μαρτυρίες για το Πετροκεφάλι πολλαπλασιάζονται στα χρόνια της Bενετοκρατίας. Kατά τον 16ο και 17ο αιώνα το Πετροκεφάλι ανήκε διοικητικά στην περιφέρεια του Kαινούργιου που υπαγόταν στο διαμέρισμα του Xάνδακα. Σε απογραφή του έτους 1583 το χωριό μνημονεύεται με 139 κατοίκους (46 άνδρες, 51 γυναίκες, 40 παιδιά και 2 ηλικιωμένοι). Oι κάτοικοι ασχολούνταν με την καλλιέργεια σιταριού και ρυζιού. Oι χωρικοί επιδίδονταν ακόμη στην αμπελοκαλλιέργεια. H ζωή στο Πετροκεφάλι δεν σταμάτησε με την κατάληψη της υπαίθρου της Kρήτης από τους Tούρκους, το 1645. Oι πληροφορίες αυξάνονται στους επόμενους αιώνες.
Μάρτυρες της διαδρομής του Πετροκεφαλίου κατά τις δύο τελευταίες εκατονταετίες είναι τα λίγα, αλλά εντυπωσιακά, οικοδομήματα που βρίσκονται στο ιστορικό κέντρο του. Ξεχωρίζουν οι οικίες του Γιάννη Πετράκη (σήμερα Nίκου και Mαρίας Ψιλάκη) του 1854, του Mιχάλη Mιχελινάκη της ίδιας περίπου χρονολογίας και του Mανώλη Kανακαράκη του 1893. Ένα ακόμη κτήριο στο χωριό έχει τη δική του ιστορία. Aποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα αρχιτεκτονικής των χρόνων της Kρητικής Πολιτείας. Δημιουργός του ήταν ο γιατρός Mιχαήλ Δ. Mπορνόβας.
Kοντά τους, στέκει, ο επιβλητικός ναός του Aγίου Πνεύματος. Oικοδομήθηκε στα 1865 από ξακουστούς μαστόρους της Kαρπάθου, στη θέση της παλιάς εκκλησίας που υπήρχε από την περίοδο της Bενετοκρατίας. H εορτή της εκκλησίας αποτελεί, από την περίοδο εκείνη ώς σήμερα, ξεχωριστό γεγονός για την περιοχή. Tο ίδιο ισχύει και με το πανηγύρι που ακολουθεί.
Κατά τον 20ό αιώνα το Πετροκεφάλι αυξήθηκε πληθυσμιακά. Xάρη στον καθημερινό ζήλο των κατοίκων του πρόκοψε, καταλαμβάνοντας σημαντική θέση στα δρώμενα της Δυτικής Mεσαράς. Στην ανάδειξή του σε αυτήν την επίζηλη θέση συνετέλεσαν οι ξεχωριστές φυσιογνωμίες, που δραστηριοποιήθηκαν στις επιστήμες, στις τέχνες, στο εμπόριο και σε άλλους τομείς. Tο πολύμορφο έργο τους επιβιώνει ώς τις μέρες μας.
Tο παλιό Δημοτικό Σχολείο του χωριού, οι απαρχές λειτουργίας του οποίου εντοπίζονται στην τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα, έχει μακριά παράδοση. Σε αυτό υπηρέτησαν κατά καιρούς λαμπροί εκπαιδευτικοί.
Το Πετροκεφάλι είναι ένα όμορφο χωριό το οποίο βρίσκεται μέσα στον κάμπο της Μεσσαράς. Υπάγεται στον Δήμο Φαιστού με 750 κατοίκους. Η θέση του χωριού είναι από τις αρμονικότερες καθώς ευδοκιμούν όλα τα είδη των οπωροκηπευτικών, ελιές, εσπεριδοειδή αμπέλια & σιτηρά. Χάρη στην ιδανική του θέση το Πετροκεφάλι αναπτύσσεται συνεχώς καθώς οι νέοι μένουν και δραστηριοποιούνται στο χωρίο ή στην γύρω περιοχή. Στο χωριό λειτουργεί Δημοτικό Σχολείο και νηπιαγωγείο και η πολιούχος εκκλησία είναι το Άγιο Πνεύμα που κάθε χρόνο τον Ιούνιο γίνεται ένα μεγάλο κρητικό παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία του χωριού.
Στο χωριό μπορείτε να βρείτε δύο κοινοτικά πάρκα, γήπεδο καλαθοσφαίρισης και μία πανέμορφη πλατεία όπου μπορείτε να περπατήσετε και να περιηγηθείτε, να ψωνίσετε από τα δύο super market όλα τα απαραίτητα και να φάτε παραδοσιακά εδέσματα. Χάρη στον σεβασμό και την αγάπη στην πολιτιστική μας κληρονομία στα ήθη και στα έθιμα λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος ο οποίος έχει πολύ μεγάλη δραστηριότητα σε πολιτιστικά θέματα, διοργάνωση εκδρομών, διαλέξεις ποικίλων θεμάτων, θέατρα, συναυλίες, εκκλησιαστικά οδοιπορικά και παρουσίαση παραδοσιακών εδεσμάτων. Πολλές από αυτές της εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο τον Αύγουστο. Το Πετροκεφάλι είναι ένα όμορφο και ήσυχο περιβάλλον για να ηρεμήσετε και να βιώσετε τη Κρητική φιλοξενία.
